نقش رشد اخلاقی در حل و فصل مشکلات اخلاق حرفه ای

چگونه رفتار کردن در مواجهه با معضلات اخلاق حرفه ای هم می تواند وابسته به نحوه به کار بردن اصول، قواعد و ارزش ها در تحلیل موضوع باشد و هم می تواند به ویژگی های درونی اشخاص ارتباط داشته باشد. یکی از این ویژگی ها که در این مقاله بدان پرداخته می شود رشد اخلاقی است. رشد اخلاقی حاکی از دیدگاه روان شناسی روند شکل گیری و جریان تغییر و درک اخلاقیات از دوره شیر خوارگی تا مرحله بلوغ آدمی است. گروهی از روان شناسان مانند ژان پیاژه و لارنس کولبرگ، گیلیگان ورست که دیدگاهشان بیش از دیگران مورد توجه واقع شده است، روان شناسانی هستند که سطح رشد شناختی را اساس اخلاق می دانند. رشد اخلاقی از دیدگاه پیاژه در کودک دو مرحله مشخص را طی می کند: مرحله تابعیت و مرحله استقلال اخلاقی. کولبرگ شاگرد پیاژه اعتقاد داشت که استدلال اخلاقی مبنای رفتار اخلاقی بوده و شامل شش مرحله مختلف تکاملی می شود که هر مرحله نسبت به مرحله ماقبل برای پاسخگویی به معماهای اخلاقی کامل تر خواهد بود. محدودیت های مربوط به نظریه کولبرگ باعث شد تا یکی از دانشجویانش به نام جیمز رست در سال 1986 مدل چهار جزیی رفتار اخلاقی خود را ارائه کند. او دریافت که فرآیند روان شناختی طی شده برای رفتار اخلاقی مردم شامل چهار فرآیند اصلی روان شناسی است که باید به ترتیب واقع شوند. این چهار فرآیند شامل: حساسیت اخلاقی، قضاوت اخلاقی، انگیزه اخلاقی و شخصیت اخلاقی می باشند. شایان ذکر است که ابزارهای مختلفی برای ارزیابی هر یک از این چهار فرآیند در اخلاق حرفه ای طراحی شده و در گروه های گوناگون بهداشتی و درمانی مورد استفاده قرار گرفته است. با استفاده از این نظریه و روش های ارزیابی و تحلیل اطلاعات حاصل از آن می توان با تاکید بیشتر بر هر یک از این فرآیند ها به ارزیابی عملکرد اخلاقی کارکنان حرفه ها پرداخت و راهکارهای اصلاحی متناسب با ارزیابی ارائه نمود. از آنجا که اظهار نظر و رفتار کارکنان بهداشتی و درمانی در مواجهه با معضلات اخلاقی مبتنی بر سطح رشد اخلاقی افراد می تواند باشد، این مقاله مروری بر مفاهیم روان شناختی موثر بر اخلاق بوده و در جهت آشنایی بیشتر خوانندگان با مفاهیم ارائه شده در قالب یک نظریه مشهور روان شناختی درباره اعمال اخلاقی تدوین شده است.